ile

“sevgi nedir?” diye sordun. ben de şöyle dedim:-

“sevgi, bir şeyin farkına varmak; sonra da, bir karara varmaktır.”

i̇ki 'varma'nın çakışması...

“birincisi” dedim, “bir 'fon' gibidir: birgün, bakarsın, yaşamının içine örmeğe çalıştıklarının, yaşadıkların arasındaki bağlantıların, tek tek düşündüklerinin arkasından, birden, bir perde kalkmış, daha önce hiç görmediğin bir 'fon' çıkmış ortaya.

o 'fon', hem önündekilere ışık verir, hem de oluşturduğu arkaplanla, onların 'açık-seçik', 'net' görülmelerini sağlar.

—bu 'fon', öyle, bir 'yerde' de değildir: bir açıdan, alıştığımız gökyüzü gibidir — her şeyin arkasında gök yok mu zaten?... — i̇şte, o da, bir an gelip farkına varılan gökyüzü gibi, biz bilmeden, nasıl olmuşsa, gelmiş, her şeyin arkasına yerleşmiştir."

sen bu 'hiçbir yerde olmama'yı şöyle de anlayabilirsin:­

önünde hiçbir şey bulunmayan bir 'fon', tek bir belirsiz yüzeydir — oysa bir şey, ancak bir 'fon' önünde belirgin, seçik, 'net'tir — öte yandan, bir arkaplan, tek başına 'flu' bile değildir: bir şeyin 'flu' olması için, bir başka şeyin 'net' olması gerekir — tek başına bir şey ne 'flu' ne de 'net'tir.

i̇kincisi de buna bağlı: varılan o karar, o farkına varılana bağlıdır.

orada, ama, farklı bir edim gerekir:-

'karara varmak' — 'karar', nedir: 'tamam / işte bu / bunu yapacağım / yapmak istiyorum / sonuna kadar / ne olursa olsun / sonuna götüreceğim / tam, istiyorum / bu, işte..." gibi bir şey.

'sevmek' ile 'karar vermek' —'sevmeğe karar vermek'­— sana garip, hatta itici geliyordu, biliyorum; ama, 'sevgi'yi, 'içine düşülen', kişinin elinde olmayan bir şey olan 'sevi'den ayırmanın başka yolu yok—

'aşk', çünkü, önemsiz; giderek, değersiz bir şeydir: kişinin 'başına', nedensizce; hatta, nesnesizce 'gelir': n e d e n şu kişiye aşık olmuşsundur; k i m d i r, aşık olduğun — belirsizdir — çünkü, yalnızca bir 'etkilenim', bir 'tutku'dur — işte: bir tutulmuşluktur...

sevgi ise dünyanın en önemli; giderek de (enderliğinden mi acaba—herhalde...) en değerli şeyidir — çünkü, kişinin bilinçle ve tam da belirli bir kişiye yönelik, bulunabileceği en yoğun ve en yalın —anlamlı; amaçlı— eylemidir.

düşün: sevgi, eylemdir.

oruç aruoba
ile / 59

29.

Bak — bir rastlantı değilsin sen: şu garip yaşamımın ulaşmak zorunda olduğu bir noktasın (—artık, 'noktaydın', mı, demeli?...)

Biliyorum ki bütünüyle sana yönelmişti yaşamım; belki, gerçekleştirilebilirlik 'derece'sinden hep kuşkulanarak, ama, bütünlüğünden —bütün olması gerektiğinden­ emin olarak — kendi bütünlüğümü ortaya koyarak; senden de kendi bütünlüğünü isteyerek...

s.77
Oruç Aruoba
ile

Metis Yayınları, 1999

2.

"İlişki nedir?" diye sordun, ben de "Birlikte birşey yapmaktır" dedim. Ômekler de verdim galiba, 'birlikte yapma'ya.

Biliyorsun, bu bir ülkü — pek gerçekleşmeyen, ya da pek az gerçekleşen: 'Birlikte birşey yapmak'... Ama gerçekleşiyor, bazen — pek ender. — Ne mi oluyor o zaman?

Şöyle birşey herhalde: İki kişi, her biri kendi yaşamlarından gelen ayrı ayrı, çok farklı zorunluluklarla ulaştıkları bir noktada, karşılarında birden ötekini buluyorlar — bir anda, karşılıklı; aynı anda, bulduklarını ve ötekinin de bulduğunu; bulduğunu da anladığını anlıyorlar.

Bir şey oluşuyor o zaman: o iki kişiden (sanki) ayrı, farklı; onlara bağlı olmayan, hatta onların elinde olmayan bir şey: ayrı, farklı varlığı olan, kendi yolunu da artık (sanki) onlara aldırmadan yürüyecek birşey — bir ilişki...

Hep bu değil miydi derdimiz, senin ile benim — ayrı ayrı, farklı yaşamlarımızda?

Peki, o iki kişinin 'birlikte yapmaları nerede kalıyor, bu 'ilişki' denen şey kendi yolunu kendisi yürüyorsa, kendisi yürüyecekse? O iki kişi ne ‘yapıyorlar birlikte’?

O ilişkiyi yapıyorlar, tabii ki; ama o ilişki gene de onlardan ayrı, farklı bir şey olmak zorunda — öyle de oluyor. — Nasıl oluyor bu?

Çok karışık iş; ama anlayıp anlatmağa çalışayım sana:-

İlişki o iki kişiyi gerektiriyor; ama o iki kişi hiçbir zaman (—pek ender bile dememeli mi?) tam o kişiler olarak gelemiyorlar, giremiyorlar, ilişkiye herbirinin bir sürü yükü var, taşıması gereken; bir sürü yüzü var, takınması gereken. Kendi dışındakiler, bir de, sahtelikler, geliyor, giriyor ilişkiye.

Kendi dışı; hele, sahtelik öldürücüdür bunlar ilişki için...

Şuna benzer birşey söylemeğe çalışıyorum:-

İki kişi, ilişkilerini, onu olduracak kadar kuramazlar; ama öldürecek kadar bozabilirler, yaptıklarıyla. Bir de, kendi hâline bırakırlarsa, kurur gider ilişki — kendi kendine, ölür.

Şundan dolayı: İlişkinin uçlarında o kişiler vardır yalnızca — o, o ilişkidir; o iki kişinin ilişkisi...

Biriciktir. — Oysa, o iki kişinin daha bir sürü ilişkisi vardır, başka kişilerle İşte, bu öteki ilişkiler, o kişiler yoluyla hep bulaşırlar onların ilişkisine o zaman da ilişki saflığını yitirir, katışık hâle gelir: bozulur, yozlaşır, ölür.

Demek ki, ilişki o iki kişinin yaptıklarıyla olamıyor; ama onlarsız da olamıyor — o iki kişinin kendisini sürekli bilinçlendirmelerini, yapmalarını, kurmalarını; başka, yabancı şeyleri de sürekli ayıklamalarını, engellemelerini, uzak tutmalarını gerektiriyor.

s.48 — 49
(bkz:Oruç Aruba)
ile

Metis Yayınları