Hüseyin Batuhan (d. 11 Ekim 1921, Sürmene – ö. 9 Aralık 2003, Küçükyalı), Türk felsefeci ve akademisyendir. Modern mantık alanında çalışmalarıyla tanınır.
Yaşamı
1921 yılında Sürmene’de doğdu. Babası esnaf Mustafa Batu annesi Fatma Hanım’dır. İlkokulu Sinop'ta okuduktan sonra öğrenimine parasız yatılı olarak Kastamonu Lisesi'nde ve İzmir Erkek Lisesi'nde devam etti. İzmir Erkek Lisesi’nden mezun olduğu 1939 yılında İstanbul Üniversitesi'nin Felsefe Bölümü'ne girdi ve 1943’te okulu bitirdi. Aynı yıl arkadaşı Turan Pamuk'la evlendi, evlilikleri eşinin 1996 yılındaki ölümüne kadar 53 yıl sürdü.
Bir süre İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu’nda Fransızca okutmanlığı ve Kars’ta Felsefe öğretmenliği yaptı. 1949’da İÜEF Felsefe Bölümü’ne Sistematik Felsefe Asistanı olarak girdi.“Kierkegaard’da İroni ve Humor Kavramı” teziyle doktor oldu.
1954-57 yıllarını Heidelberg'te geçiren Batuhan orada "Batı'da Tolerans Fikri'nin Gelişmesi" adlı tezini hazırlayarak 1958 yılında doçentlik unvanını aldı. Tezi, 1959'da yayınlandı. Bu eseri nedeniyle 1962 TDK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde görev yapan Batuhan, 1966 yılında ODTÜ Beşeri Bilimler Bölümü’ne mantık ve felsefe dersleri vermesi için çağrıldığında dostu ve meslektaşı Teo Grünberg'le gelme şartı ile kabul etti. 1970’te Teo Grünberg'le birlikte Modern Mantık adlı bir kitap yazdılar. ODTÜ'de felsefe dalında yüksek lisans ve doktora programlarını açılması için çaba gösterdiler. Batuhan ayrıca dönem dönem Münih, Oxford ve Salzburg Üniversitelerinde de öğretim üyeliği yaptı.
Batuhan, Ankara’ya geldiği dönemde Milli Eğitim Bakanlığıyla yakın bir ilişki kurarak modern mantığın lise ders kitaplarına girmesini sağladı; felsefe öğretmenlerinin bu konuyu öğretebilmeleri için 10 yıl boyunca (1966 – 1976) yaz aylarında felsefe öğretmenlerine yönelik modern mantık kurslarının açılmasını sağladı ve bu kurslarda eğitim verdi.
Eşi Turan’ın İstanbul’a yerleşme isteği üzerine 1978’de kendi isteğiyle profesör olmadan ODTÜ’den emekli oldu; Heybeliada’ya yerleşti, ardı ardına kitaplar ve makaleler yayımlamayı sürdürdü. Makale ve denemelerini Hareket, Sosyoloji ve Felsefe Arşivi dergilerinde, Cumhuriyet ve Milliyet gazetelerinde yayımladı. Felsefe dünyasında tartışma yaratan Otobiyografik bir kitap (İspanya’da Bir Şato), eşi Turan’ın günlüklerinde yazılanları ve ona olan aşkını anlatan iki kitap (Bir Zamanlar Bir Turan Vardı, Turan’ın En Mutlu Yılları), liseli gençlere yönelik bir kitap (Uğur Felsefe Öğreniyor) yazdı. 9 Aralık 2003 günü Küçükyalı’da yaşamını yitirdi.
Tiyatro ile de uğraşan Batuhan’ın “Büyük Çınar” adlı oyunu 1961’de İstanbul Şehir Tiyatroları’nda oynanmıştır. 2007’de yayımlanan “Semiyotik, Fanatizm Ve Tolerans” adlı kitabında “Batıda Tolerans Fikrinin Gelişmesi” adlı kitabı ve konuyla ilgili daha önce kitaplaştırılmamış bazı yazıları bir araya getirmiştir.
Bazı kitapları
Batıda Tolerans Fikrinin Gelişmesi, 1959
Büyük Çınar (Oyun), 1962
Modern Mantık (Teo Grünberg ile), 1970
Modern Mantık ve Uygulamaları (T. Gürünberg ve Adnan Onart ile), 1973
Bilim ve Şarlatanlık, 1993
Bilim ve Din ve Eğitim Üzerine Düşünceler,1997
Uğur Felsefe Öğreniyor, 1998
İspanya’da Bir Şato, 2002
Sevgili Ölülerim, 2002
Bir Zamanlar Bir Turan Vardı, 2002
Turan’ın En Mutlu Yılları, 2002
Semiyotik, Fanatizm Ve Tolerans, 2007
Çevirileri
Thodicee Denemeleri (İmanla Aklın Uygunluğu Üzerine, G.W. Leibniz’den), 1946
İnsan, İnsanın Nereden Geldiği (Arnold Gelen’den), 1954
Tarihte Gelişmeler ve Krizler (Erich Rothacker’den), 1954
Varoluş Felsefesi Üzerine (Jaochim Ritter’den), 1954
*
Yaşamı
1921 yılında Sürmene’de doğdu. Babası esnaf Mustafa Batu annesi Fatma Hanım’dır. İlkokulu Sinop'ta okuduktan sonra öğrenimine parasız yatılı olarak Kastamonu Lisesi'nde ve İzmir Erkek Lisesi'nde devam etti. İzmir Erkek Lisesi’nden mezun olduğu 1939 yılında İstanbul Üniversitesi'nin Felsefe Bölümü'ne girdi ve 1943’te okulu bitirdi. Aynı yıl arkadaşı Turan Pamuk'la evlendi, evlilikleri eşinin 1996 yılındaki ölümüne kadar 53 yıl sürdü.
Bir süre İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu’nda Fransızca okutmanlığı ve Kars’ta Felsefe öğretmenliği yaptı. 1949’da İÜEF Felsefe Bölümü’ne Sistematik Felsefe Asistanı olarak girdi.“Kierkegaard’da İroni ve Humor Kavramı” teziyle doktor oldu.
1954-57 yıllarını Heidelberg'te geçiren Batuhan orada "Batı'da Tolerans Fikri'nin Gelişmesi" adlı tezini hazırlayarak 1958 yılında doçentlik unvanını aldı. Tezi, 1959'da yayınlandı. Bu eseri nedeniyle 1962 TDK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde görev yapan Batuhan, 1966 yılında ODTÜ Beşeri Bilimler Bölümü’ne mantık ve felsefe dersleri vermesi için çağrıldığında dostu ve meslektaşı Teo Grünberg'le gelme şartı ile kabul etti. 1970’te Teo Grünberg'le birlikte Modern Mantık adlı bir kitap yazdılar. ODTÜ'de felsefe dalında yüksek lisans ve doktora programlarını açılması için çaba gösterdiler. Batuhan ayrıca dönem dönem Münih, Oxford ve Salzburg Üniversitelerinde de öğretim üyeliği yaptı.
Batuhan, Ankara’ya geldiği dönemde Milli Eğitim Bakanlığıyla yakın bir ilişki kurarak modern mantığın lise ders kitaplarına girmesini sağladı; felsefe öğretmenlerinin bu konuyu öğretebilmeleri için 10 yıl boyunca (1966 – 1976) yaz aylarında felsefe öğretmenlerine yönelik modern mantık kurslarının açılmasını sağladı ve bu kurslarda eğitim verdi.
Eşi Turan’ın İstanbul’a yerleşme isteği üzerine 1978’de kendi isteğiyle profesör olmadan ODTÜ’den emekli oldu; Heybeliada’ya yerleşti, ardı ardına kitaplar ve makaleler yayımlamayı sürdürdü. Makale ve denemelerini Hareket, Sosyoloji ve Felsefe Arşivi dergilerinde, Cumhuriyet ve Milliyet gazetelerinde yayımladı. Felsefe dünyasında tartışma yaratan Otobiyografik bir kitap (İspanya’da Bir Şato), eşi Turan’ın günlüklerinde yazılanları ve ona olan aşkını anlatan iki kitap (Bir Zamanlar Bir Turan Vardı, Turan’ın En Mutlu Yılları), liseli gençlere yönelik bir kitap (Uğur Felsefe Öğreniyor) yazdı. 9 Aralık 2003 günü Küçükyalı’da yaşamını yitirdi.
Tiyatro ile de uğraşan Batuhan’ın “Büyük Çınar” adlı oyunu 1961’de İstanbul Şehir Tiyatroları’nda oynanmıştır. 2007’de yayımlanan “Semiyotik, Fanatizm Ve Tolerans” adlı kitabında “Batıda Tolerans Fikrinin Gelişmesi” adlı kitabı ve konuyla ilgili daha önce kitaplaştırılmamış bazı yazıları bir araya getirmiştir.
Bazı kitapları
Batıda Tolerans Fikrinin Gelişmesi, 1959
Büyük Çınar (Oyun), 1962
Modern Mantık (Teo Grünberg ile), 1970
Modern Mantık ve Uygulamaları (T. Gürünberg ve Adnan Onart ile), 1973
Bilim ve Şarlatanlık, 1993
Bilim ve Din ve Eğitim Üzerine Düşünceler,1997
Uğur Felsefe Öğreniyor, 1998
İspanya’da Bir Şato, 2002
Sevgili Ölülerim, 2002
Bir Zamanlar Bir Turan Vardı, 2002
Turan’ın En Mutlu Yılları, 2002
Semiyotik, Fanatizm Ve Tolerans, 2007
Çevirileri
Thodicee Denemeleri (İmanla Aklın Uygunluğu Üzerine, G.W. Leibniz’den), 1946
İnsan, İnsanın Nereden Geldiği (Arnold Gelen’den), 1954
Tarihte Gelişmeler ve Krizler (Erich Rothacker’den), 1954
Varoluş Felsefesi Üzerine (Jaochim Ritter’den), 1954
*