çamurdan doğanlar – tabutmag forum
bu bölümün başlığı, "kendisine karşı bir gelenek", ilk bakışta bir çelişki gibi görünüyor. "gelenek", zinciri kırıp, sürekliliği kesintiye uğratan şey olabilir mi? bu yadsıma, kendisini inkâr etmeden bir gelenek haline gelebilir mi? süreksizlik geleneği yalnızca geleneğin değil, aynı zamanda süreksizliğin de yadsınmasını imliyor. çelişki, "kendisine karşı bir gelenek" yerine "modern gelenek" gibi görünüşte daha az çelişkili sözleri geçirmekle de çözülmüş olmuyor. modern nasıl geleneksel olabilir?

örtük çelişkiye -bazen bunun tamamen bilincinde olarak, baudelaire'in "l'art romantique"deki düşünceleri gibi- rağmen, geçen yüzyılın başlangıcından bu yana modernlik bir gelenek olarak adlandırılmış ve yadsıma, değişimin ayrıcalıklı biçimi olarak değerlendirilmiştir. modernliğin bir gelenek olduğunu söylemek biraz hatalıdır; öteki gelenek demem gerekir. modernlik, günün geleneğini –bu her ne olursa olsun- değiştiren polemikçi bir gelenektir, ancak kısa bir süre sonra yerini, gene modernliğin anlık bir tezahürü olan bir başka geleneğe bırakır. modernlik hiçbir zaman kendisi değildir; o her zaman öteki'dir. modern olanın ayırt edici özelliği, yalnızca yenilik değil, ötekiliktir. tuhaf bir gelenek ve tuhaf olanın geleneği olan modernlik çoğulculuğa yazgılıdır: eski gelenek, hep aynıydı, modern her zaman farklıdır. eski gelenek geçmiş ile şimdi arasında bir birliği varsayar; kendi farklılıklarını vurgulamakla yetinmeyen modern, geçmişin bir değil, birçok olduğunu kesinler. böylece, modernin geleneği, köktenci ötekilik ve geçmişin çoğulluğudur. şimdiki zaman geçmişe tahammül etmeyecektir; bugün, dünün çocuğu olmayacaktır. modern olan, geçmişle bağlarını koparır, onu tümüyle yadsır. modernlik kendine yeterlidir; kendi geleneğini kendisi kurar. buna bir örnek, harold rosenberg'in sanat üzerine kitabının başlığıdır: the tradition of the new [yeninin geleneği]. yeni tam olarak modern anlamına gelmese de – bazı yenilikler modern değildir, bu başlık, zamanımız sanatı ile şiirinin kökenindeki paradoksu, onları haklı çıkaran ve yadsıyan entelektüel ilkeyi, onların besiniyle zehrini net ve özlü olarak dile getirmektedir. zamanımız sanatı ile şiirinin yaşam ve ölüm nedeni modernliktir.

s.13-14
octavio paz
çamurdan doğanlar
kendisine karşı bir gelenek

türkçesi: kemal atakay
can yayınları