baruch spinoza

“Joy arising from the fact, that anything we hate is destroyed, or suffers other injury, is never unaccompanied by a certain pain in us.”

“Nefret ettiğimiz bir şey veya biri yıkıma uğradığında ya da bir hasar görüp acı çektiğinde bundan duyduğumuz sevince daima belli bir acı da eşlik eder içimizde.”

— Spinoza, Ethics, Part III, Proposition XLVII, translated from the Latin by R. H. M. Elwes

"Eğer biri, başka birinin kendisinden nefret ettiğini düşünüyorsa ve ona bunun için herhangi bir neden sunmamış olduğuna inanıyorsa, karşılığında ondan zorunlu olarak nefret edecektir.

Eğer biri, başka biri tarafından sevildiğini düşünürse ve böyle bir sevgi için ona hiçbir neden sunmuş olduğuna inanmıyorsa, onu zorunlu olarak sevecektir."

Etika, III. Kitap XL ve XLI. önermeler

"Her şeyin doğru olarak tanrısal tabiatın zorunluluğundan çıktığını bilen ve Tabiatın ezeli kanunları ve kurallarına göre bu sonuca ulaşan kimse, şüphesiz Kin, Alay etme, ya da Küçümsemeyi hak eden hiçbir şey bulmayacak ve hiç kimse için acıma duymayacaktır: fakat insani erdemin elverdiği kadar, denildiği gibi, iyilik yapmaya, sevinç içinde bulunmaya çalışacaktır. Buna şu noktayı da katmalı ki, kolayca acıma duygusu duyan ve başkasının gözyaşları ve sefaletinden üzülen kimse, çoğu kere, sonra dan pişman olacağı şeyler yapar; Bir yandan gerçi kesinlikle iyi olduğunu bilmemiz gereken bir duygulanışla hiçbir şey yapmıyoruz, öte yandan sahte gözyaşlarından kolayca aldanmış bulunuyoruz. Ve ben burada açıkça, Akıl düsturuna göre yaşayan insandan söz ediyorum. Başkalarının yardımına koşmak için ne Akılla ne acıma ile hareket etmeyen kimseye*, doğrusu, insanca davranmayan (inhumain) kimse denir, zira, o hiç de insana benzer görünmüyor."

* Türkçe’de iki olumsuz yan yana gelince onları ifade eden olumsuz, olumlu şekilde yazılırsa da, yaygın yanlışlığa uyuyoruz.

Benedictus (Baruch) Spinoza
Etika